Laurence Mettewie is professor Nederlandse taal en taalkunde aan de universiteit van Namen. Ze woont in Vlaams-Brabant, studeerde in Brussel en werkt dus in Wallonië. “Ik ben altijd de andere,” zegt ze.

In 2010 voerde Laurence Mettewie een studie uit naar ‘Le Bozarisation de Bruxelles, heibel rond het taallandschap’. Aanleiding was de nieuwe naam die een aantal tweetalige overheidsinstellingen kregen, zoals de federale instellingen Bozar en Cinematek en Bootik van de Brusselse openbaarvervoersmaatschappij MIVB. “Daarbij werden Franse en Nederlandse woorden via spellingsmanipulatie omgebouwd tot niet bestaande woorden, maar wel begrijpbare woorden,” aldus Mettewie.

Doelstellingen vs. reacties
De onderzoekster peilde naar de doelstellingen van de makers versus de reacties van het publiek. Waar de bedenkers van de nieuwe namen duidelijke commerciële belangen voor ogen hadden, en met een nieuw imago verbindend wilden zijn los van taalstrubbelingen, reageerde een groot deel van het publiek aanvankelijk vrij agressief en soms zelfs extreem. Er kwam een interpellatie in het Brussels parlement, er werden klachten ingediend bij de commissie voor Taaltoezicht en online regende het meningen, aldus Mettewie:

Omdat het onderzoek aantoonde hoe conflicterend de reacties uit de twee klassieke gemeenschappen in ons land waren, kwam er een tweede luik van het onderzoek. Daarbij liet Mettewie twee Duitstalige studenten de stad intrekken om bij de Brusselaars te peilen naar de namen. Zij reageerden overwegend positief, zoals ‘ici on est à Belgique. C’est pour mettre le français et le néerlandais ensemble’. De onderzoekers trokken drie conclusies uit hun ervaringen:

1/ De perceptie is helemaal anders bij zij die lezen over Brussel en er een mening over hebben, maar er niet wonen of werken.
2/ Het taallandschap kan conflicten, maar ook compromissen genereren.
3/ Ooit vervloekt, maar nu trendy en aanvaard: Brusselaars zien de nieuwe namen als typisch Brussels en Belgisch. Ook zien zij meertaligheid als bron van creativiteit en identiteit.

Gezond verstand
Zelf is Mettewie tweetalig en roemt ze de kansen die meertaligheid biedt. “Eigenlijk is meertaligheid gewoon een kwestie van je gezond verstand te gebruiken,” legt ze uit, “meertalig zijn biedt meer kansen op de arbeidsmarkt en brengt je sociaal gezien in een betere positie.” Ook maakt het je identiteit rijker. “Net dat maakt Brussel zo bijzonder: je komt met meerdere talen en dus culturen in aanraking en kan jezelf breder ontplooien.”

Foto: B. Brolet (UNamur)